سکته مغزی ایسکمیک یک وضعیت اورژانسی مغزی است که به دلیل تشکیل لخته خون در یکی از عروق مغزی و در نتیجه کاهش یا قطع جریان خون به بخشهایی از مغز رخ میدهد. این لخته میتواند باعث انفارکتوس یا مرگ بافتی در ناحیه مربوطه شود. تشخیص و درمان سریع این نوع سکته از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا تأخیر در درمان میتواند منجر به عوارض جبرانناپذیری مانند فلج، معلولیتهای دائمی و حتی مرگ شود. پس از انجام اقدامات درمانی اولیه، توانبخشی نقش بسیار مهمی در بهبود و بازیابی عملکرد از دست رفته بیماران ایفا میکند و میتواند بخش قابل توجهی از مشکلات ناشی از سکته مغزی را برطرف کند.
سکته مغزی ایسکمیک چیست؟
سکته مغزی، که به عنوان حمله مغزی نیز شناخته میشود، وضعیتی است که در آن جریان خون به بخش یا بخشهایی از مغز مختل میشود و بافتهای مغزی در آن بخش از دریافت اکسیژن محروم میمانند. سلولهای مغزی در شرایطی که بدون اکسیژن و مواد مورد نیاز قرار بگیرند، در کمتر از چند دقیقه میمیرند و آسیبهای جدی به ساختار و عملکرد مغز وارد میشود. سکته مغزی یک اورژانس پزشکی جدی است و نیازمند درمان سریع است.
علائم سکته ایسکمیک مغزی
سکته مغزی ایسکمیک، که ناشی از انسداد جریان خون به مغز است، میتواند علائم گوناگونی داشته باشد که بسته به محل و وسعت آسیب در مغز، در هر فرد به شکل متفاوتی ظاهر میشوند. با این وجود، برخی از علائم پایه و مشترک در بیشتر موارد سکتههای مغزی ایسکمیک مشاهده میشوند.
- این علائم هشداردهنده میتوانند شامل مشکلات بینایی مانند تاری دید، دوبینی یا حتی نابینایی ناگهانی در یک یا هر دو چشم باشند.
- سرگیجه و عدم تعادل نیز از علائم شایع هستند که میتوانند به زمین خوردن یا دشواری در راه رفتن منجر شوند.
- اختلال در سطح هوشیاری، از جمله خوابآلودگی یا گیجی ناگهانی، نیز میتواند از نشانههای سکته مغزی باشد.
- سردردهای شدید و بیسابقه، به ویژه اگر با سایر علائم همراه باشند، نباید نادیده گرفته شوند.
- ضعف یا فلج ناگهانی در یک طرف بدن، به خصوص در دستها و پاها، از علائم بسیار مهم سکته مغزی است.
- افتادگی صورت در یک طرف و دشواری در صحبت کردن یا درک کلمات نیز میتواند از نشانههای سکته مغزی باشد.
اهمیت تشخیص به موقع سکته ایسکمیک مغزی
دکتر آقا میری، تاکید دارند که تشخیص سریع و شروع به موقع درمان در سکته مغزی از اهمیت بالایی برخوردار است. هرچه فاصله زمانی بین شروع علائم و درمان کمتر باشد، احتمال آسیب دائمی به مغز کاهش مییابد. به همین منظور، استفاده از روش FAST میتواند به تشخیص سریعتر سکته مغزی کمک کند.
- در این روش، ابتدا از فرد خواسته میشود که لبخند بزند تا افتادگی صورت در یک طرف بررسی شود.
- سپس، از او خواسته میشود که دستان خود را بالا ببرد تا ضعف یا ناتوانی در یک دست مشخص شود.
- در مرحله بعد، نحوه صحبت کردن فرد و وجود هرگونه اختلال در گفتار بررسی میشود.
- در نهایت، زمان شروع علائم و لزوم مراجعه فوری به پزشک مورد توجه قرار میگیرد.
اگر فردی هر یک از این علائم را نشان دهد، احتمال سکته مغزی بسیار بالا است و باید بلافاصله با اورژانس تماس گرفته شود و به نزدیکترین مرکز درمانی منتقل شود. به یاد داشته باشید که زمان در سکته مغزی بسیار ارزشمند است و هر لحظه تاخیر میتواند عواقب جبرانناپذیری داشته باشد.
درمان سکته ایسکمی چیست؟
بر اساس اطلاعات سایت Cleveland Clinic گام نخست در مسیر درمان سکته ایسکمیک، تثبیت وضعیت عمومی بیمار و بازگرداندن عملکرد طبیعی تنفس، ضربان قلب و فشار خون است. در صورت لزوم، پزشک متخصص مغز و اعصاب با استفاده از داروهای خاص، فشار خون داخل جمجمه را کنترل میکند تا از آسیب بیشتر به بافت مغز جلوگیری شود.
مهمترین و مؤثرترین درمان برای سکته مغزی ایسکمیک، تزریق وریدی داروی فعالکننده پلاسمینوژن بافت (tPA) است. این دارو با شکستن لختههای خونی، میتواند جریان خون را به مناطق آسیبدیده مغز بازگرداند و از وسعت سکته بکاهد. با این حال، اثربخشی tPA به زمان تزریق آن بستگی دارد. این دارو حداکثر تا ۴ ساعت و نیم پس از شروع علائم سکته مغزی مؤثر است و نباید پس از گذشت ۵ ساعت تجویز شود، زیرا خطر خونریزی مغزی را افزایش میدهد. همچنین، در بیمارانی که سابقه سکته مغزی هموراژیک، خونریزی مغزی، جراحی سر یا آسیب مغزی دارند، tPA منع مصرف دارد.
در شرایطی که امکان استفاده از tPA وجود نداشته باشد، جراحان مغز و اعصاب میتوانند تا ۲۴ ساعت پس از بروز علائم سکته مغزی، با استفاده از روشهای جراحی، لختههای خونی را از عروق مغزی خارج کنند. این روش نیز باید با دقت و اطمینان کامل انجام شود تا از آسیب بیشتر به مغز جلوگیری شود.
علاوه بر درمانهای حاد، مدیریت طولانیمدت سکته مغزی ایسکمیک نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف از این درمان، پیشگیری از بروز سکتههای مغزی بعدی است. پزشکان معمولاً داروهای رقیقکننده خون مانند آسپرین، داروهای ضد انعقاد، داروهای ضد پلاکت و داروهای ضد لخته را برای این منظور تجویز میکنند. در مواردی که سکته مغزی ایسکمیک ناشی از فشار خون بالا یا تصلب شرایین باشد، درمان این بیماریهای زمینهای نیز ضروری است. استفاده از استنت برای باز کردن عروق تنگ شده و مصرف استاتینها برای کنترل فشار خون میتوانند در این زمینه مؤثر باشند.
بیمارانی که دچار سکته مغزی ایسکمیک میشوند، باید چند روز در بیمارستان بستری و تحت مراقبت قرار گیرند.
عوارض سکته مغزی ایسکمیک
سکته مغزی ایسکمیک، یک وضعیت پزشکی جدی است که نیازمند توجه فوری و درمان مناسب میباشد. عدم رسیدگی به موقع و شایسته به این عارضه میتواند منجر به عواقب جبرانناپذیری مانند معلولیت دائمی، فلج و حتی مرگ شود. در صورت موفقیت درمان سکته مغزی ایسکمیک باز هم ممکن است عوارضی موقت یا دائمی در بیمار باقی بمانند. این عوارض، بسته به محل آسیب، میزان گستردگی نواحی آسیبدیده و فاصله زمانی بین سکته و شروع درمان، در هر فرد متفاوت است.
این عوارض میتوانند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهند.
- فلج اندامها، یکی از شایعترین عوارض سکته مغزی است که میتواند منجر به ناتوانی در حرکت و انجام فعالیتهای روزمره شود.
- مشکلات شناختی و تفکر، از دیگر عوارض مهم این عارضه است که میتواند توانایی بیمار در تمرکز، یادگیری و حل مسائل را مختل کند.
- فقدان حرکت عضلات، مشکلات گفتاری و بلع نیز از جمله عوارضی هستند که میتوانند زندگی بیمار را با چالشهای جدی روبرو کنند.
- مشکلات هیجانی، درد در نواحی آسیبدیده، از دست دادن حافظه و تغییر در رفتار و شخصیت نیز از دیگر عوارض احتمالی سکته مغزی ایسکمیک هستند.
- علاوه بر این، تغییر در تواناییهای خود مراقبتی نیز میتواند به طور قابل توجهی استقلال بیمار را کاهش دهد.
مراجعه به کلینیک فوق تخصص مغز و اعصاب دکتر آقامیری
کلینیک دکتر سید حسین آقامیری با تمرکز بر تشخیص دقیق و به موقع، ارائه درمانهای مؤثر و پیگیری وضعیت بیماران، تلاش میکند تا بهترین نتیجه ممکن را برای بهبود و کاهش عوارض سکته مغزی و مننژیت مغزی فراهم کند.
بدون دیدگاه