مننژیت بیماری است که میتواند افراد را در هر سنی، از نوزادان گرفته تا سالمندان، تحت تأثیر قرار دهد. منشاء این بیماری میتواند عفونتهای ویروسی، باکتریایی، قارچی یا حتی عوامل غیر عفونی مانند داروها یا آسیبهای سر باشد. درمان مننژیت بستگی به علت آن دارد و میتواند شامل مصرف آنتیبیوتیکها برای عفونتهای باکتریایی، داروهای ضد ویروسی برای عفونتهای ویروسی، و در موارد خاص، داروهای ضد قارچی یا کورتیکواستروئیدها باشد. با توجه به جدی بودن این بیماری، تشخیص و درمان سریع آن از اهمیت بالایی برخوردار است و میتواند از عوارض جدی مانند آسیب مغزی، ناشنوایی یا حتی مرگ جلوگیری کند.
مننژیت مغزی چیست؟
مننژیت یا سرسام که در اصطلاح علمی به آن Meningitis گفته میشود، یک بیماری جدی است که به دلیل التهاب پردههای محافظ اطراف مغز و نخاع ایجاد میشود. این پردهها که به عنوان مننژ شناخته میشوند، نقش حیاتی در حفاظت از سیستم عصبی مرکزی ایفا میکنند و ملتهب شدن آنها میتواند عواقب بسیار خطرناکی داشته باشد.
نزدیکی محل التهاب به مغز و نخاع، این بیماری را به یک وضعیت اورژانسی تبدیل میکند و در بسیاری از موارد میتواند زندگی بیمار را به خطر اندازد. مننژیت انواع مختلفی دارد که برخی از آنها واگیردار هستند و از طریق تماس مستقیم با فرد بیمار، به ویژه از طریق ترشحات دهان و مدفوع، قابل انتقال میباشند.
این بیماری نه تنها بزرگسالان را درگیر میکند، بلکه نوزادان و کودکان را نیز از همان ماههای اولیه زندگی (۲ تا ۳ ماهگی) در معرض خطر ابتلا قرار میدهد. مننژیت در این سنین میتواند عواقب جبرانناپذیری مانند مرگ، ناشنوایی و ناتوانیهای مغزی را به دنبال داشته باشد. به همین دلیل، تشخیص زودهنگام و درمان سریع این بیماری از اهمیت بسزایی برخوردار است.
درک علائم مننژیت و آگاهی از راههای انتقال آن میتواند به پیشگیری از این بیماری و کاهش عوارض آن کمک کند. در صورت مشاهده هرگونه علائم مشکوک، مراجعه فوری به پزشک و انجام اقدامات تشخیصی و درمانی ضروری است.
علائم مننژیت در بزرگسالان چيست؟
علائم مننژیت میتواند متنوع باشد و در افراد مختلف به شکلهای متفاوتی ظاهر شود. با این حال، برخی از علائم شایع وجود دارند که میتوانند به تشخیص زودهنگام این بیماری کمک کنند.
در مراحل اولیه، علائم مننژیت ممکن است شبیه به آنفولانزا باشد. این علائم شامل تب و لرز، تهوع و استفراغ، کاهش اشتها، سردرد، گردن درد و بیحالی است. فرد ممکن است احساس ناخوشی و بیماری عمومی داشته باشد. این علائم اولیه میتوانند گمراهکننده باشند و تشخیص مننژیت را به تأخیر بیندازند. به همین دلیل، توجه به سایر علائم و نشانههای بیماری بسیار مهم است.
- با پیشرفت بیماری، علائم جدیتر میشوند. درد در اندامها، رنگ پریدگی پوست، سردی دست و پاها، تحریکپذیری و بثورات پوستی از جمله این علائم هستند.
- سفتی گردن یکی از نشانههای کلیدی مننژیت است که در آن فرد به سختی میتواند سر خود را خم کند. تشنج، حساسیت به نور و خوابآلودگی نیز از علائم جدی هستند که در صورت مشاهده آنها باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد.
- در موارد شدیدتر، مننژیت میتواند منجر به گیجی، تغییر وضعیت ذهنی و کاهش سطح هوشیاری شود.
انواع مننژیت را بشناسید
منشاء بیماری مننژیت، عفونت است که به دلایل مختلفی ایجاد میشود. در ادامه به بررسی پنج نوع اصلی مننژیت و منشاء هر کدام میپردازیم:
مننژیت ویروسی
ویروسها یکی از مهمترین عوامل بروز مننژیت هستند. آنتروویروسها، ویروسهای هرپس سیمپلکس نوع ۱ و ۲، ویروس زونا، ویروس اوریون و ویروس HIV از جمله ویروسهایی هستند که میتوانند باعث مننژیت شوند. مننژیت ویروسی بیشتر در فصلهای تابستان و پاییز شایع است.
مننژیت باکتریایی
مننژیت باکتریایی، کشندهترین نوع مننژیت است. آمارها نشان میدهند که این نوع مننژیت میتواند کودکان و بزرگسالان را درگیر کند. نوع باکتری عامل بیماری نیز بر اساس گروه سنی متفاوت است. شدت و میزان عود بیماری در افرادی که نقص سیستم ایمنی یا بیماری زمینهای دارند، بیشتر است. مننژیت باکتریایی مسری است و در صورت عدم درمان، خطر مرگ را به دنبال دارد.
مننژیت قارچی
مننژیت قارچی یکی از عوامل نادر این بیماری است. آلوده شدن بدن به انواع خاصی از قارچها و راهیابی آنها از طریق جریان خون به مغز، علت مننژیت قارچی است. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض این نوع مننژیت هستند.
مننژیت انگلی
احتمال بروز مننژیت انگلی نیز مانند مننژیت قارچی بسیار کم است. انگلهایی که در خاک، مدفوع و بدن برخی از حیوانات مانند حلزون، مرغ و ماهی وجود دارند، عامل بروز این بیماری هستند.
مننژیت غیر عفونی
علاوه بر عوامل عفونی، عوامل دیگری نیز میتوانند در بروز مننژیت نقش داشته باشند. ابتلا به برخی از سرطانها، حساسیت به برخی از داروها، بیماری سارکوئیدوز، لوپوس منتشرو حتی میگرن از جمله این عوامل هستند.
در صورت مشاهده علائم مننژیت، مراجعه به پزشک و تشخیص دقیق نوع بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است.
درمان مننژیت
بر اساس اطلاعات سایت Cleveland Clinic مننژیت یک بیماری جدی است که نیاز به تشخیص و درمان سریع دارد. در صورت مشاهده علائم مشکوک، مراجعه فوری به پزشک متخصص عفونی یا مغز و اعصاب ضروری است. پزشک پس از بررسی علائم و انجام معاینات، ممکن است آزمایشهای مختلفی را برای تشخیص مننژیت تجویز کند.
درمان مننژیت بسته به نوع عامل ایجاد کننده آن متفاوت است.
مننژیت باکتریایی که نوعی جدی از بیماری است، معمولا با آنتیبیوتیکهای قوی به صورت وریدی در بیمارستان درمان میشود.
در برخی موارد، ممکن است از داروهای کورتیکواستروئید نیز برای کاهش التهاب و عوارض بیماری استفاده شود.
مننژیت ویروسی معمولا خفیفتر است و اغلب بدون نیاز به درمان خاصی بهبود مییابد. در این موارد، استراحت کافی، مصرف مایعات زیاد، و داروهای مسکن برای کاهش تب و درد توصیه میشود.
مهم است که درمان مننژیت هرچه سریعتر آغاز شود، زیرا تاخیر در درمان میتواند عوارض جدی و حتی مرگ را به دنبال داشته باشد.
چه عواملی خطر ابتلا به مننژیت را افزایش می دهد؟
مننژیت میتواند توسط عوامل مختلفی از جمله باکتریها، ویروسها، قارچها و انگلها ایجاد شود. برخی از عوامل خطر ابتلا به مننژیت عبارتند از:
سن
نوزادان و کودکان خردسال بیشتر از سایر گروههای سنی در معرض خطر ابتلا به مننژیت هستند. این امر به دلیل ضعف سیستم ایمنی آنها و عدم تکمیل واکسیناسیون است.
واکسیناسیون
عدم دریافت واکسنهای توصیه شده برای مننژیت، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش میدهد. واکسنها میتوانند از شما در برابر برخی از انواع باکتریایی و ویروسی مننژیت محافظت کنند.
زندگی در محیطهای گروهی
افرادی که در محیطهای گروهی مانند خوابگاههای دانشجویی، پادگانهای نظامی و مراکز نگهداری کودکان زندگی میکنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به مننژیت هستند.
ضعف سیستم ایمنی
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد مبتلا به HIV/AIDS، افرادی که داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی مصرف میکنند ، بیشتر در معرض خطر ابتلا به مننژیت هستند.
بارداری
زنان باردار بیشتر از سایر افراد در معرض خطر ابتلا به مننژیت ناشی از باکتری لیستریا هستند. این عفونت میتواند منجر به سقط جنین، زایمان زودرس یا مرگ نوزاد شود.
عفونت
برخی از عفونتها مانند عفونت گوش، سینوسها یا دستگاه تنفسی فوقانی میتوانند خطر ابتلا به مننژیت را افزایش دهند.
مراجعه به کلینیک فوق تخصص مغز و اعصاب دکتر آقامیری
درمان مننژیت و سکته مغزی ایسکمیک اقدامی مهم است و نباید به تعویق بیفتد. با مراجعه به دکتر آقامیری بهترین متخصص مغز و اعصاب، میتوانید از بهترین روشهای درمانی بهرهمند شوید و به سلامتی خود بازگردید.
بدون دیدگاه