سردرد، تجربه‌ای تقریباً همگانی است که می‌تواند به شکل‌های گوناگون و با شدت‌های متفاوت بروز کند. در میان انواع مختلف سردرد، سردردهای گردنی یا سرویکوژنیک (Cervicogenic Headache) دسته‌ای هستند که منشأ آن‌ها از ساختارهای گردن، به‌ویژه مهره‌ها، عضلات، رباط‌ها و اعصاب این ناحیه نشأت می‌گیرد. این نوع سردرد اغلب با گردن درد همراه است، اما گاهی اوقات ممکن است بیمار تنها از درد در ناحیه سر شکایت داشته باشد و ارتباط آن با مشکلات گردن نادیده گرفته شود. تشخیص و درمان صحیح سردردهای گردنی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا عدم توجه به آن می‌تواند منجر به مزمن شدن درد، کاهش کیفیت زندگی و محدودیت در انجام فعالیت‌های روزمره شود. در این مقاله، به بررسی جامع علائم، علل، روش‌های تشخیص و درمان سردردهای گردنی خواهیم پرداخت تا آگاهی شما عزیزان را در این زمینه افزایش دهیم و راهنمایی برای پیگیری و درمان مناسب ارائه کنیم.
علائم سردرد گردنی چیست؟
سردردهای گردنی معمولاً با یک سری علائم مشخص همراه هستند که می‌توانند به تشخیص آن‌ها کمک کنند.
یکی از بارزترین این علائم، ارتباط واضح بین سردرد و مشکلات گردن است. این ارتباط می‌تواند به صورت شروع سردرد پس از حرکات خاص گردن، وضعیت نامناسب گردن برای مدت طولانی، یا ضربه به ناحیه گردن ظاهر شود.
درد معمولاً از ناحیه گردن و پشت سر شروع شده و به تدریج به قسمت‌های جلویی سر، به‌ویژه ناحیه پیشانی، چشم‌ها و شقیقه‌ها انتشار می‌یابد. این انتشار درد ممکن است در یک طرف سر غالب‌تر باشد، اما برخلاف میگرن، معمولاً با علائم دیگری مانند تهوع شدید، استفراغ یا حساسیت به نور و صدا به شدت همراه نیست. با این حال، برخی افراد ممکن است درجاتی از تهوع خفیف یا حساسیت کم به نور را تجربه کنند.
درمان سردرد گردنی چیست؟
درمان سردردهای گردنی معمولاً شامل ترکیبی از روش‌های غیردارویی و دارویی است که هدف آن‌ها کاهش درد، بهبود عملکرد گردن و پیشگیری از عود مجدد سردرد می‌باشد. انتخاب روش درمانی مناسب بستگی به شدت علائم، علت زمینه‌ای سردرد و وضعیت کلی سلامت بیمار دارد.
درمان‌های غیردارویی
درمان‌های غیردارویی نقش مهمی در مدیریت سردردهای گردنی دارند. فیزیوتراپی یکی از ارکان اصلی این درمان‌ها است که شامل تکنیک‌های دستی (مانند ماساژ، موبیلیزاسیون و مانیپولاسیون مفاصل گردن)، تمرینات تقویتی و کششی برای عضلات گردن و شانه‌ها، آموزش وضعیت بدنی صحیح و استفاده از مدالیته‌های فیزیکی مانند گرما، سرما، اولتراسوند و تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) می‌باشد. انجام منظم تمرینات تجویز شده توسط فیزیوتراپیست می‌تواند به بهبود دامنه حرکتی گردن، کاهش درد و تقویت عضلات نگهدارنده گردن کمک کند.
درمان‌های دارویی
داروها می‌توانند در کاهش درد و التهاب ناشی از سردردهای گردنی مؤثر باشند. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن معمولاً به عنوان خط اول درمان برای کاهش درد خفیف تا متوسط و التهاب تجویز می‌شوند. در موارد درد شدیدتر، ممکن است پزشک از داروهای مسکن قوی‌تر یا شل‌کننده‌های عضلانی برای کمک به کاهش اسپاسم عضلات گردن استفاده کند. در برخی موارد، به‌ویژه اگر سردرد مزمن شده باشد یا با علائم عصبی همراه باشد، ممکن است داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای یا داروهای ضد تشنج با دوز پایین تجویز شوند، زیرا این داروها می‌توانند در مدیریت دردهای مزمن با منشأ عصبی مؤثر باشند. مهم است که مصرف هرگونه دارو تحت نظر پزشک و با رعایت دستورالعمل‌های مربوطه صورت گیرد.
تزریق‌های درمانی
در مواردی که درمان‌های غیردارویی و دارویی نتایج مطلوبی به همراه نداشته باشند، ممکن است از تزریق‌های درمانی برای کاهش درد استفاده شود. تزریق استروئیدها و بی‌حسی موضعی به مفاصل فاست گردن (مفاصل کوچک بین مهره‌های گردن)، ریشه‌های عصبی یا نقاط ماشه‌ای در عضلات گردن می‌تواند به طور موقت درد را تسکین دهد و به بهبود عملکرد کمک کند. این تزریق‌ها معمولاً تحت هدایت تصویربرداری (مانند فلوروسکوپی) انجام می‌شوند تا دقت و اثربخشی آن‌ها افزایش یابد. اگرچه اثر این تزریق‌ها ممکن است موقتی باشد، اما می‌توانند فرصتی برای انجام فعال‌تر فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی فراهم کنند.
جراحی
جراحی معمولاً به عنوان آخرین گزینه در درمان سردردهای گردنی در نظر گرفته می‌شود و تنها در مواردی توصیه می‌شود که علت زمینه‌ای سردرد یک مشکل ساختاری قابل اصلاح با جراحی باشد، مانند فتق دیسک گردن شدید که باعث فشار بر عصب شده و به درمان‌های محافظه‌کارانه پاسخ نداده است، یا تنگی شدید کانال نخاعی. نوع عمل جراحی بستگی به مشکل خاص موجود دارد و هدف آن رفع فشار از روی اعصاب یا نخاع و تثبیت ستون فقرات گردنی در صورت لزوم است. تصمیم برای انجام جراحی باید با دقت و پس از بررسی کامل توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب یا جراح ستون فقرات گرفته شود.
علل سردرد گردنی
سردردهای گردنی ناشی از مشکلات و اختلالات در ساختارهای گردن هستند. این مشکلات می‌توانند طیف وسیعی از عوامل را شامل شوند.
آسیب‌های مستقیم به گردن
یکی از شایع‌ترین علل، آسیب‌های مستقیم به گردن است، مانند ضربه شلاقی ناشی از تصادفات رانندگی، افتادن یا صدمات ورزشی. این آسیب‌ها می‌توانند منجر به کشیدگی عضلات و رباط‌های گردن، آسیب به دیسک‌های بین مهره‌ای و تحریک اعصاب گردنی شوند که در نهایت به بروز سردرد می‌انجامد.
وضعیت بدنی نامناسب
وضعیت بدنی نامناسب و حفظ یک حالت ثابت برای مدت طولانی، به‌ویژه هنگام کار با کامپیوتر، مطالعه یا رانندگی، نیز می‌تواند فشار زیادی بر عضلات و مفاصل گردن وارد کرده و باعث ایجاد سردرد شود.
مشکلات ساختاری در ستون فقرات
ناهنجاری‌ها و مشکلات ساختاری در ستون فقرات گردنی نیز می‌توانند از عوامل زمینه‌ساز سردردهای گردنی باشند. آرتروز گردن یا اسپوندیلوز گردنی، که با تخریب تدریجی غضروف و استخوان‌های گردن همراه است، می‌تواند باعث فشار بر اعصاب و سایر ساختارهای حساس شده و منجر به درد ارجاعی به سر شود.
عوامل شغلی و سبک زندگی
عوامل شغلی و سبک زندگی نقش مهمی در بروز و تشدید سردردهای گردنی ایفا می‌کنند. مشاغلی که نیازمند حفظ وضعیت بدنی نامناسب برای مدت طولانی هستند، مانند کارمندان پشت میز نشین، دندانپزشکان یا جراحان، می‌توانند خطر ابتلا به این نوع سردرد را افزایش دهند.
فعالیت‌هایی که شامل حرکات تکراری گردن یا حمل بارهای سنگین هستند نیز می‌توانند به عضلات و مفاصل گردن فشار وارد کرده و باعث ایجاد سردرد شوند.
استرس و تنش‌ها
استرس و تنش‌های روانی نیز می‌توانند عضلات گردن و شانه‌ها را منقبض کرده و به بروز سردرد گردنی منجر شوند. کمبود خواب، رژیم غذایی نامناسب و عدم فعالیت بدنی منظم نیز می‌توانند به طور غیرمستقیم بر سلامت عضلات و مفاصل تأثیر گذاشته و احتمال بروز سردرد را افزایش دهند.
روش‌های تشخیص سردرد گردنی
تشخیص سردرد گردنی معمولاً بر اساس شرح حال دقیق بیمار، معاینه فیزیکی و در صورت لزوم، انجام برخی تست‌های تصویربرداری و تشخیصی صورت می‌گیرد. در شرح حال، پزشک به دنبال اطلاعاتی در مورد نحوه شروع سردرد، محل و انتشار درد، ویژگی‌های درد (مانند نوع، شدت و تداوم آن)، عوامل تشدید و تخفیف‌دهنده، و علائم همراه می‌گردد. همچنین، سابقه هرگونه آسیب به گردن، وضعیت شغلی و سبک زندگی بیمار نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
نقش ورزش و حرکات کششی
انجام منظم ورزش و حرکات کششی می‌تواند به تقویت عضلات گردن و شانه‌ها، بهبود انعطاف‌پذیری و کاهش تنش در این نواحی کمک کند. تمریناتی مانند چرخش آرام سر به طرفین، خم کردن سر به جلو و عقب، و کشش عضلات ذوزنقه‌ای می‌توانند به حفظ دامنه حرکتی گردن کمک کنند. همچنین، ورزش‌های هوازی منظم مانند پیاده‌روی، شنا یا دوچرخه‌سواری می‌توانند به کاهش استرس و بهبود کلی سلامت بدن کمک کرده و به طور غیرمستقیم از بروز سردردهای گردنی پیشگیری کنند. مشورت با یک فیزیوتراپیست می‌تواند در طراحی یک برنامه ورزشی مناسب و آموزش صحیح حرکات کششی مفید باشد.
ورزش برای سردرد گردنی
انجام حرکات کششی آرام و هدفمند می‌تواند به کاهش تنش در عضلات گردن که اغلب در سردردهای گردنی نقش دارند، کمک کند.
تقویت عضلات عمقی گردن و شانه‌ها نقش مهمی در حفظ وضعیت صحیح بدن و کاهش فشار بر ساختارهای گردنی دارد که می‌توانند عامل سردرد باشند.
وضعیت نامناسب بدن، به ویژه هنگام نشستن طولانی مدت پشت میز یا استفاده از تلفن همراه، می‌تواند فشار زیادی بر گردن و عضلات آن وارد کند و منجر به سردرد شود؛ توجه به راست نگه داشتن سر و گردن، قرار دادن شانه ها در حالت ریلکس و تنظیم ارتفاع میز و صندلی به گونه‌ای که از خم شدن بیش از حد گردن جلوگیری شود، از اهمیت بالایی برخوردار است.
مراجعه به کلینیک فوق تخصص مغز و اعصاب دکتر آقامیری
مراجعه به کلینیک فوق تخصص مغز و اعصاب دکتر آقامیری، گامی هوشمندانه برای کسانی است که به دنبال تشخیص دقیق و درمان‌های پیشرفته در زمینه بیماری‌های مغز و اعصاب هستند. دکتر آقامیری با بهره‌گیری از دانش روز و تجربه ارزشمند خود، فضایی امن و تخصصی را فراهم آورده‌اند تا بیماران بتوانند با اطمینان خاطر، مسائل مربوط به سردرد خوشه ای، سردرد پریودی، سرگیجه، تشنج، ام اس، پارکینسون، آلزایمر، سکته مغزی و سایر اختلالات نورولوژیک را پیگیری نمایند.
در این کلینیک، با استفاده از تجهیزات مدرن و روش‌های تشخیصی نوین، ارزیابی‌های جامع صورت گرفته و برنامه‌های درمانی متناسب با شرایط هر بیمار تدوین می‌گردد، که این امر منجر به بهبود کیفیت زندگی و ارتقاء سلامت عصبی مراجعین می‌شود.
بدون دیدگاه